Portal Space.com objavio je tekst o posledicama malo verovatnog događaja – nestanka našeg jedinog prirodnog satelita, Meseca. Prenosimo ga.
„Mjesec je veći dio od svojih 4,5 milijarde godina postojanja proveo vezan za Zemlju, dok se okreće oko Sunca. Astrofizičari spekulišu da poreklo Mjeseca leži u drevnom sudaru, kada je objekat veličine Marsa udario u našu planetu, poslavši ogromne količine materijala u svemir. Materijali koji su tada nastali su se sjedinili gravitacijom kako bi formirali ono što danas prepoznajemo kao Mesec.
Mi, i ostatak života na Zemlji, toliko smo navikli na prisustvo Mjeseca da je teško zamisliti kako bi izgledao život na Zemlji kada bi naš prirodni satelit iznenada nestao.
Ali da li bi ikada mogao da otplovi ili nestane? I šta bi se desilo ako bi Mjesec nestao?
Prema Noa Petru, naučniku na projektu misije NASA Artemis 3, malo realnih astronomskih dešavanja moglo bi izazvati tako dramatičan događaj.
„Mislim da je jedini vjerovatan astronomski događaj koji bi mogao „osloboditi“ Mjesec bio veliki udar na Mjesec koji bi ga razbio. … Slično velikom udaru za koji se vjeruje da je doveo do formiranja Meseca, dovoljno veliki objekat, u teoriji, mogao bi razbiti Mjesec“, rekao je Petro.
Srećom, Sunce i planete su već „progutale“ većinu velikih objekata u Sunčevom sistemu. Planeta lutalica koja bi ušla u Sunčev sistem iz međuzvezdanog prostora mogla bi naneti štetu, ali šanse da se sudari s Mesecom su izuzetno male, rekao je Petro.
Šta bi se desilo Zemlji?
Ali pretpostavimo da se to ipak desi, da Mjesec nestane, a da se Zemlja nekako relativno održi.
Što se tiče fizičkih procesa, jedan od najuočljivijih poremećaja bilo bi dejstvo na morske plime, koje su odgovorne za obalne ekosisteme. Morski život u priobalnim zonama ili bi izumro ili bi se prilagodio, i vjerovatno bismo videli kolaps glavnih ekosistema, koji se oslanjaju na priobalne zone kao izvore hrane. Skoro tri četvrtine svjetske populacije živi u oblasti unutar 50 kilometara od okeana, i kao takvi, milijarde ljudi ili prikupljaju ili snabdjevaju svoju hranu iz priobalnih zona. Kolaps ovog ekosistema bio bi katastrofalan za priobalne zajednice.
Osim toga, morska erozija pri obalama odgovorna je za njihovo oblikovanje. Ovaj proces bi se znatno smanjio, i borba između kopna i mora došao bi do primirja.
Plime takođe igraju važnu ulogu u ukupnoj regulaciji toplote u okeanu. Hladnija, dublja okeanska voda povučena je u uvale i zalivima tokom plime, gdje se zagreva. Okeanske plime takođe imaju dubok uticaj na veće okeanske struje i stoga cirkulaciju okeana. Ove struje takođe imaju povratnu spregu u stvaranju vetrova, koji igraju važnu ulogu u regulisanju obalnih klima. Nagli nestanak plimskih sila koje pokreću ove mehanizme imao bi ogroman uticaj na raspodelu toplote i energije oko planete, menjajući temperaturu i klimu u prostor koji bismo jedva prepoznali.
Jedan od najdubljih efekata nestanka Mjeseca bi trajao neko vrijme prije nego što se manifestuje, ali bi imao ogromne posljedice. Zemljin nagib trenutno iznosi 23,4 stepena u odnosu na našu orbitu oko Sunca. Međutim, postoji nagnutost u njenom obrtanju. Ali potrebno je 26.000 godina da bi se završio puni ciklus, koji odstupa samo 2,4 stepena. Bez Mjeseca da ga stabilizuje, ova nagnutost bi mogla postati ekstremna i nepravilna. U ovom scenariju, predvidljiva godišnja doba bi nestala, a polovi bi ponekad bili na ekvatoru. Rezultati bi drastično promnenili pogodnost Zemlje za život, jer bi nekada predvidljiva sredina postala neprijateljska za mnoge oblike života.
Šta bi se desilo sa životom?
Zaista, niz vrsta i ekosistema razvio je duboku zavisnost od fizičkih posljedica postojanja Mjeseca. Na kraju krajeva, život se razvio sa Mjesecom i njegovim ciklusima kao važnim uslovom životne sredine. Određeni životni ciklusi ili ponašanja pojedinih vrsta zasnovani su na ciklusima Mjeseca. Neke vrste ptica oslanjaju se na svijetlost Mjeseca kao signal za migracijska putovanja. Takođe, vrijeme izlaska Meseca ključno je za sinhronizovan mrijest riba na Velikom koralnom grebenu, na primjer.
Mjesec takođe pruža izvor svjetlosti za noćne vrste, posebno za noćne grabljivice. Dokazi su pokazali da će mali sisari ograničiti svoju aktivnost tokom punog Mjeseca (kada je više svetlosti) zbog rizika od grabljivica. Bez ove svjetlosti, plijen bi imao ogromnu prednost nad svojim grabljivim protivnicima.
Efekti na istraživanje i kulturu
Odnos čovečjanstva sa Mjesecom je dubok. Naravno, Mjesec je prvo nebesko tijelo na koje su ljudi stupili, i njegov nestanak bi značajno uticao na naše ciljeve u istraživanju svemira. Mjesec pruža opipljivu prečicu ka većim budućim astronomskim putovanjima, gde možemo testirati našu opremu i saznati više o istoriji Sunčevog sistema ne odvajajući se previše daleko od kuće.
Mjesec je vremenska kapsula ranog Sunčevog sistema, napomenuo je Petro. Proučavanjem njega, možemo dobiti tragove o tome kako se Sunce razvijalo, o istoriji udara na površinu Mjeseca i kako je bilo u ranim fazama Sunčevog sistema.
Ako bismo izgubili Mjesec, izgubili bismo jedan od naših najboljih resursa za razumevanje porijekla Zemlje.
Takođe, mnogo energije i resursa košta slanje stvari u svemir s površine Zemlje, jer se moraju osloboditi gravitacije naše planete. Smatra se da na Mesecu postoji značajna količina smrznute vode, što bi moglo pružiti ključne resurse za buduće misije dubokog svemira. Koristeći ovu vodu s Mjeseca, ne moramo trošiti svoje resurse lansirajući je s površine Zemlje.
Takođe je važno razmotriti ulogu Mjeseca u ljudskoj kulturi. Brojne mitove, priče, slike, pesme i pesme napisane su o Mjesecu. Lunarni kalendar igra centralnu ulogu u vnerskim proslavama širom svijeta, a nestanak Mjeseca s neba nedvosmisleno bi bio kriza za nekoliko religija širom sveta.
Može se reći da bi, ako bi Mjesec nestao iz postojanja, fizičke, biološke i simboličke posljedice za planetu, život i ljude bile ogromne.“
