Ovih dana veliki broj putnika iz Srbije krenuo je u inostranstvo povodom Dana primirja, ali su se suočili sa višesatnim čekanjem na granicama u regionu.
Postepeno uvođenje novog EES sistema dovelo je do potpunog kolapsa, pa su putnici ostajali zaglavljeni i po 15–20 sati. Sada se postavlja pitanje kakva će situacija biti pri povratku u zemlju – po svemu sudeći, ista ili čak gora.
Prava drama odigrala se 8. novembra na prelazu Horgoš, kada su putnici iz Srbije čekali više od deset sati.
„Već 10 sati čekamo na granici. Pitali smo vozača da se vratimo u Srbiju, ali ne možemo. Kad smo sinoć stigli, bilo je 14 autobusa ispred nas, sad su samo dva. U autobusu ima i djece, svi putnici su nervozni. Nemamo ni hranu, ni vodu. Imali smo jednu trafiku, sada je zatvorena. Jedan toalet dijeli milion ljudi. Totalno je neuslovno, gore nego zatvor“, rekla je za „Blic“ putnica koja je preživljavala pravu agoniju zajedno sa ostalima.
Po njenim riječima, problem je uvođenje EES sistema, a nezvanično saznaje se da Mađari u okviru smjene dva sata rade po novom sistemu.
Gotovo u isto vrijeme, na prelazu sa Mađarskom, djeca od 3. do 8. razreda OŠ „Milan Rakić“ iz Novog Beograda krenula su u Budimpeštu na horski festival. Umjesto šest sati koliko inače traje putovanje, doživjeli su pravu agoniju – putovali su više od 20 sati.
Ključne stvari koje treba znati:
EES sistem se primjenjuje i pri ulasku i pri izlasku iz EU, što je sada novi standard. Procedura je duža i kompleksnija nego ranije, posebno prilikom prvog ulaska od 12. oktobra, kada je sistem počeo da se primjenjuje.
Mnogi građani Srbije krenuli su u petak popodne ili u subotu ujutru, a sada će velika većina krenuti da se vraća istovremeno – utorak popodne. Zadržavanja na graničnim prelazima mogu biti duža nego pri odlasku.
Preporuka je koristiti manje, alternativne granične prelaze, iako će i tamo biti gužve, ali potencijalno manje nego na glavnim.
Primjena EES sistema na granicama Srbije i Mađarske počela je postepeno:
Hrvatska je startovala odmah.
Mađarska: prelaz Tompa–Kelebija od 28. oktobra, Reske–Horgoš od 4. novembra.
Od danas EES sistem stupa i na preostale drumske, željezničke i riječne prelaze.
Kako funkcioniše EES sistem
Sistem zahtijeva proces registracije putnika, koji podrazumijeva:
predaju pasoša,
skeniranje lica,
otisak četiri prsta desne ruke,
graničnu kontrolu – uzimanje ličnih podataka iz pasoša.
Carinik može postaviti dodatna pitanja: gdje putujete, koliko ostajete, nakon čega se put nastavlja.
Svaki sljedeći put kada putnik koristi EES, radi se verifikacija:
na granici sa Hrvatskom predaje se pasoš i samo se skenira lice.
u zavisnosti od prelaza, može se ponoviti cijeli proces registracije ili samo uzimanje otisaka prstiju.
Važno je: svaki put se izlazi iz vozila, predaje pasoš, a carinici rade skeniranje lica i/ili otisak prsta.
Primjena EES po smjenama traje po dva sata, da bi se uočile eventualne greške i gužve. Kada se stvore duže kolone, prelazi se na klasično pečatiranje pasoša.
Bez obzira na to da li je osoba registrovana u EES, procedura je ista i pri ulasku i pri izlasku iz zemlje.
Tri načina registracije/verifikacije na granici:
pasoš + otisak,
pasoš + skeniranje lica,
pasoš + skeniranje lica + otisak.
Na granicama sa Hrvatskom primjenjuje se sistem: pasoš + skeniranje lica.
